Tìm Hiểu Nét Đẹp Trong Văn Hóa Trà Đạo Nhật Bản
Bí quyết để làm nên sự nổi tiếng của văn hóa trà đạo Nhật Bản không chỉ đơn thuần là uống trà. Bởi trà đạo còn hội tụ nhiều yếu tố khác như tinh thần hiếu khách, vẻ đẹp của dụng cụ uống trà, phương pháp pha trà,… Sức hấp dẫn của trà đạo Nhật Bản đã khiến không ít du khách mê mệt. Vì vậy, trong bài viết này, trường Nhật ngữ TinEdu Nihongo sẽ giới thiệu về văn hóa trà đạo ở Nhật Bản là gì? Cách hành xử, ý nghĩa của việc thưởng trà và những lưu ý cần thiết.
Trà đạo là gì? Lịch sử về văn hóa trà đạo Nhật Bản
Trà đạo là hành động pha bột matcha vào nước nóng và khuấy bằng chasen (được làm bằng tre). Bạn sẽ được thưởng thức trà trong không gian đẹp, tĩnh lặng và các đồ ngọt đi kèm.
Người xưa lan truyền rằng trà đạo du nhập vào Nhật Bản trong thời kỳ Kamakura bởi một nhà sư tên Eisai. Ông du học và mang theo một gói bột trà, gọi là trà xanh. Ban đầu, người ta dùng trà xanh như một loại thuốc mà chỉ có giới thượng lưu mới được phép sử dụng. Về sau, trà xanh mới được sử dụng rộng rãi, không phân biệt giai cấp, giới tính.
Vào thời kỳ Muromachi, một linh mục tên là Murata Juko có sự nghiên cứu sâu sắc về tâm linh. Ông đã bắt đầu sử dụng các phòng trà và dụng cụ uống trà đơn giản và “Wabi – cha – Phong cách trà đạo Nhật Bản” được thành lập. Văn hóa này đề cao sự tương tác giữa chủ nhà và khách.
Sau một thời gian dài thì thú vui sử dụng matcha trong các buổi tiệc trà lan rộng ở mọi tầng lớp. Thưởng trà giúp xoa dịu thần kinh và hương vị đặc trưng của trà đã khiến không ít người mê mệt.
Người Nhật đã biến tục lệ uống trà du nhập từ nước ngoài trở thành bộ môn nghệ thuật của dân tộc mình. Văn hóa trà đạo ở Nhật Bản cũng từ đó được phát triển và duy trì cho đến hôm nay.
Quy tắc trong văn hóa trà đạo Nhật Bản
Cách pha và uống trà
Các cách để pha trà như sau:
- Bước 1: Rây matcha để không bị vón cục
- Bước 2: Đun sôi nước và để nước nguội ở 80 độ C là có thể dùng được
- Bước 3: Cho 1 đến 2g matcha vào bát có chashaku (thìa xúc, khơi trà bằng tre) và đổ từ 60 đến 70 cc, sau đó giữ bát bằng một tay và khuấy đều
Nghe thì có vẻ đơn giản nhưng trong quá trình khuấy, người pha trà sẽ sử dụng những phương pháp riêng để có thể tạo ra bọt kem mịn trong trà. Một ly trà đạt chuẩn sẽ không tạo ra quá nhiều bọt.
Cách uống trà cũng cần được thực hiện như sau:
- Đầu tiên là nhận bát trà bằng tay phải và đặt nó ở trước mặt của bạn. Sau đó chào chủ nhà và nhận lấy bát trà.
- Tiếp đó hãy xoay bát 2 lần theo chiều kim đồng hồ để tránh đặt miệng trước bát có hoa văn. Uống trà nên chia làm 3 đến 4 lần, cuối cùng tạo tiếng ồn và ngậm trà như một tín hiệu thông báo việc bạn đã uống xong trà. Dùng ngón tay hoặc mảnh giấy để lau vị trí miệng đã tiếp xúc với ly.
- Cuối cùng, xoay bát ngược chiều kim đồng hồ 2 lần rồi đưa bát ra phía trước và đặt vào vị trí đã nhận lúc đầu.
Đối với người thưởng trà cần để ý những vấn đề sau:
- Chuẩn bị trước khi vào phòng trà: Để vào phòng trà cần tháo đồng hồ đeo tay, nhẫn, phụ kiện,… để không làm hỏng bộ trà.
- Khi vào và ra khỏi phòng trà: Hãy cẩn thận không giẫm lên các mép của tấm chiếu tatami khi đi bộ trong phòng trà.
- Kết thúc buổi trải nghiệm: Hãy chào chủ nhà khi buổi trải nghiệm trà đạo kết thúc.
Cách lấy bánh kẹo đi kèm trà
Để tăng thêm hương vị của matcha, bánh kẹo sẽ được phục vụ trước khi uống trà. Khi ai đó khuyên bạn nên ăn một ít đồ ngọt thì hãy cúi đầu và nhận lấy một phần. Đặt bánh kẹo trên lòng bàn tay, dùng tăm cắt thành những viên lớn hoặc dùng tay để tách đôi bánh trước khi thưởng thức.
Ý nghĩa của việc thưởng thức trà
Nói một cách dễ hiểu thì ý nghĩa thật sự của văn hóa trà đạo Nhật Bản là sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên thông qua thao tác pha và uống trà. Bạn sẽ cảm nhận được chất riêng, sự bình dị, gần gũi, mộc mạc từ thiên nhiên thông qua những ngụm trà.
Khi thưởng trà bạn sẽ thấy tâm hồn mình trở nên tĩnh lặng và an yên hơn. Đây như là cách giúp bạn thư giãn, hòa mình với vạn vật xung quanh.
Những điều bạn có thể học trong trà đạo
Sen no Rikyu, người đã hoàn thành nguyên mẫu của trà đạo Nhật Bản hiện tại, đã thuyết giảng ý tưởng về trà đạo là 四規七則 “しきしちそく- shikishichisoku – 4 quy tắc 7 thái độ). Cụ thể:
“しき- Shiki” là tinh thần của hòa bình và yên tĩnh.
① Là một trái tim bình yên
② Tôn trọng lẫn nhau
③ Sạch sẽ
④ Có một trái tim kiên định
“Shichisoku – Bảy quy tắc” là bảy thái độ quan trọng khi tiếp đãi khách.
① Pha trà bằng cả trái tim
② Xác định bản chất
③ Coi trọng cảm giác của mùa
④ Tôn trọng cuộc sống
⑤ Có một khoảng trống trong trái tim bạn
⑥ Có một trái tim mềm mại
⑦ Tôn trọng lẫn nhau
Những lưu ý khi chiêu đãi trà
Tiệc trà thể hiện sự hiếu khách và trân trọng những khoảnh khắc ở bên cạnh nhau. Chính vì thế mà không gian, các họa tiết trang trí, mùi hương của nơi thưởng trà luôn được chú trọng.
Thời điểm phục vụ trà tốt nhất không phải là khi bạn ngồi xuống. Mà là khoảng thời gian đang nghỉ ngơi và tĩnh tâm.
Trong quá trình thưởng trà không nên để cảm xúc cá nhân ảnh hưởng như: nóng giận, bực bội,….
Các địa điểm trải nghiệm văn hóa trà đạo được đề xuất khi đến thăm Nhật Bản
Nơi bạn có thể trải nghiệm trà đạo thường được mở ở các địa điểm tham quan như Asakusa và Kyoto. Chúng tôi sẽ giới thiệu một số địa điểm nổi tiếng để các bạn tham khảo:
Vườn Urasando
Trong vườn Urasando ở Omotesando, Tokyo, có một điểm gọi là “Ujien”, nơi bạn có thể trải nghiệm trà đạo. Thời gian mở cửa từ 12:00～18:00 hàng ngày.
Wazukacha Cafe
Là quán trà tự hào có sản lượng nguyên liệu matcha lớn nhất Nhật Bản. Tại Wabuncha Cafe bạn có thể thưởng thức trà và bán đồ lưu niệm liên quan đến trà. Nếu lịch trình phù hợp, bạn sẽ được tham gia Matcha Art Workshop, được tổ chức nhiều lần trong tháng.
Nhìn chung văn hóa trà đạo Nhật Bản đã có từ rất lâu về trước. Việc thưởng trà không chỉ là thưởng thức hương thơm, mùi vị của trà mà còn là việc thả mình vào không gian, dụng cụ pha trà, bát trà,… Sẽ thật tuyệt vời nếu bạn có được trải nghiệm thưởng trà chuẩn Nhật.